تأملی بر «عوامل رافع مسئولیت کیفری» در چارچوب اساسنامه دیوان بین‏المللی کیفری

نویسندگان

هیبت الله نژندی منش

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

بخشی از حقوق کیفری در هر نظام حقوقی، عوامل رافع مسئولیت کیفری و عوامل موجهه جرم است. در حقوق بین المللی کیفری، به عنوان یک نظام نوپا نیز به این مسئله توجه شده است؛ به ویژه در چارچوب اساسنامه دیوان بین‏المللی کیفری، عوامل رافع مسئولیت کیفری و عوامل توجیه کننده جرم نیز پیش‏بینی شده ‏است. البته در این سند مهم، بین این دو دسته عوامل، تفکیک نشده ‏است. بر مبنای تقسیم بندی علمی که از این عوامل صورت می گیرد می‏توان گفت اختلال روانی (جنون)، مستی، اشتباه و اکراه/ اضطرار از عوامل رافع مسئولیت کیفری هستند. اساسنامه در کنار این عوامل، به عوامل توجیه کننده جنایت، مثل دفاع مشروع و اوامر مافوق نیز پرداخته است. برخی از این عوامل به صورت مطلق، و برخی دیگر، تحت شرایط خاصی رافع مسئولیت کیفری هستند. در این نوشتار، با تمرکز بر اساسنامه دیوان بین المللی کیفری ـ به عنوان مهم ترین سند مدون حقوق بین المللی کیفری ـ به بررسی عوامل رافع مسئولیت کیفری (جنون، مستی، اشتباه و اکراه) در حقوق بین المللی کیفری پرداخته شده ‏است. شناخت دقیق عوامل رافع مسئولیت کیفری، نیازمند توسعه دکترین و رویه قضایی است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

زمینه های عدالت ترمیمی در اساسنامه دیوان کیفری بین المللی

ا تشکیل دیوان کیفری بین ا لمللی در چارچوب کنفرانس رم 1998 میلادی، روزنه جدیدیبرای تعقیب و محاکمه مرتکبین جنایات بینالمللی گشوده شد. مقابله با بیکیفرمانی که یکی ازاهداف تأسیس این دادگاه بینالمللی است، سؤالاتی را در رابطه با تحولات اندیشههای حقوقیدوران معاصر از جمله عدالت ترمیمی مطرح م یکن د. این نوشتار در صدد است با الهام ازعدالت ترمیمی، اساسنامه دیوان کیفری بینالمللی را از دو « برایندمحور » و «...

متن کامل

رابطه میان عرف موخر و معاهده در چارچوب ماده 10 اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی

معاهده به عنوان یک سند بین‌المللی با عرف ارتباط تنگاتنگی دارد. اساسنامه دیوان کیفری بین المللی در ماده 10 به امکان هم‌زیستی میان عرف و معاهده اشاره نموده است. این ماده این سوال را مطرح می سازد که دیوان موظف به تبعیت از عرف‌ های موخر بر اساسنامه است و این امر که دیوان‌ها و دادگاه‌های کیفری دیگر می‌توانند عرف‌های موخر بر اساسنامه دیوان را در نظر گیرند و یا موظف به تبعیت از اساسنامه هستند؟ همچنین ...

متن کامل

اشکال متفاوت تعارض صلاحیت در حقوق بین‌الملل کیفری در پرتو اساسنامه دیوان بین‌المللی کیفری

چکیده اصل پیش‌بینی شده در مورد صلاحیت دیوانبین­المللی­کیفری، اصل صلاحیت تکمیلی است که تنها بر رابطه بین صلاحیت دیوان و دادگاه‌های ملی حاکم است. حال آنکه حداقل در عالم نظر، اشکال متفاوتی از تعارض صلاحیت متصور است. در این مقاله پس از بیان کلیاتی در راستای تحدید صلاحیت دیوان بین‌المللی کیفری، به بررسی اشکال متفاوت تعارض صلاحیت که ممکن است در نتیجه تشکیل این دیوان به وجود آیند، از جمله تعارض‌های اح...

متن کامل

جایگاه بزه دیده، در اساسنامه دیوان کیفری بین المللی

از اواخر سده بیستم میلادی، حمایت از بزه‌دیدگان در نظام بین‌الملل در قالب جنبش‌های حمایت از بزه‌دیدگان، کنوانسیون‌ها و دیگر اسناد بین‌المللی مورد توجه جدی جامعه جهانی قرار گرفته است. اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی مقررات قابل توجهی در خصوص حمایت از بزه‌دیدگان و بازماندگان جنایت‌های بین‌المللی را دربر دارد و در مواردی اقدام به نوآوری نموده و جایگاه رفیعی را برای بزه‌دیده در فرآیند عدالت کیفری بی...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مجله حقوقی بین المللی

جلد ۳۱، شماره شماره ۵۱ (پاییز- زمستان)، صفحات ۲۳۵-۲۵۸

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023